Пошук

Чалавек-інстытуцыя ці тыповы каралеўскі чыноўнік? Дзяржаўны дзеяч ці апантаны кар’ерыст? Эканаміст-рэфарматар ці самадур-прыгоннік? Усё гэта – характарыстыкі аднае асобы – Антонія Тызэнгаўза. Пратэжэ караля Станіслава Аўгуста, міністр фінансаў і каралеўскі аканом, маючы ў распараджэнні агромністыя сродкі... Болей »

Вільня як адміністрацыйны цэнтр Паўночна-Заходняга краю Расейскай імперыі ў складзе трох губерняў: Віленскай, Гарадзенскай і Ковенскай – стала цэнтрам беларускага нацыянальнага руху ХХ ст. Кастусь Каліноўскі, Янка Купала, Іван і Антон Луцкевічы, беларускія газеты, тэатры музеі, храмы, магілы. Тое ж працягнулася... Болей »

Мастак, навуковец, настаўнік, творца беларускага космасу Язэп Драздовіч усё жыццё вандраваў, але ўсе ягоныя падарожжы кіраваліся сцежкамі роднага краю. Ён стварыў серыю неверагодна цікавых і таямнічых касмічных твораў. Распісваў людзям дываны ды шафы дзеля ўдзячнасці за прытулак і кавалак хлеба. Прызямліўся... Болей »

Капаны-перакапаны археолагамі Мірскі замак, здавалася б, ужо ніякіх таямніцаў не абяцае. Але не, трохі воддаль за капліцаю пахавальняй апошніх уладальнікаў ізноў нешта трапляецца, ды такое, што прымушае капаць далей. І ў выніку даволі істотна змяняць нашыя ўяўленні пра тапаграфію замкавае ваколіцы ды... Болей »

Даўняя публіцыстычная плынь, узнікшая пад панаваннем царскай Расеі, ставіла сваёй мэтай даказаць адвечную прыналежнасць беларусаў да «русскага племені». Этнічныя асаблівасці беларускага народа тлумачыла згубным уплывам палякаў і ксяндзоў. Найноўшае адраджэнне заходнерусізма ў Беларусі адбылося пад уладай... Болей »

У сярэднявечнай Беларусі стагоддзямі складвалася ўнікальная рэлігійная сітуацыя. Спачатку ў VI–VII стст. на яе тэрыторыі сустрэліся славянскія каланісты-язычнікі з тутэйшымі язычнікамі-балтамі. З канца X ст. з асяродкаў у Полацку і Тураве паступова пачало распаўсюджвацца хрысціянства паводле візантыйскага... Болей »

Раённы цэнтр Віцебскай вобласці, горад, які пераняў ролю галоўнага гораду павету ад старажытнае Дзісны. Даўняе прыватнае мястэчка, падзеленае паміж двума ўладальнікамі, сёння мае два гістарычныя цэнтры. Адметнасці Глыбокага – гораду над азёрамі – не толькі прыродныя, але і архітэктурныя: у помніках віленскага... Болей »

На перадпраглядзе: Антоні Тызенгауз (1733-1785) на фоне Горадні з ілюстрацыі 1860-х гадоў аўтарства Напалеона Орды. Калаж з выкарыстаннем выяваў з wikipedia.org Цэласны архітэктурны ансамбль калісьці на ўскраіне, а сёння ў цэнтры Горадні матэрыяльнае ўвасабленне буйнога гаспадарчага эксперыменту XVIII... Болей »

Царскія ўлады, напалоханыя выбухам рэвалюцыі 1905 г., пайшлі на паслабленне самадзяржаўнага рэжыму. Між іншага дазволілі нацыянальны друк, чым не прамінулі скарыстацца беларусы, стварыўшы першыя перыядычныя выданні на роднай мове – газеты «Наша доля» і «Наша Ніва». Абуджалі беларусаў да нацыянальнага... Болей »

Будоўлю святыняў у старадаўнім беларускім мястэчку інспіравалі і фундавалі яго ўладальнікі, найперш – знакаміты Язэп Корчак у першай палове XVII ст. Менавіта гэты магнат ажывіў будоўлю цэркваў ды касцёлаў у Глыбокім праз багатыя зямельныя дараванні ўніяцкім манахам-базылянам і каталіцкім босым кармелітам.... Болей »

Сістэмная русіфікацыя беларусаў мае даўнюю традыцыю ад Расейскай імперыі, Савецкага Саюзу і сёння перанятая ды працягнутая прарасейскім рэжымам. Прымала і прымае сёння разнастайныя формы – ад забароны ўжывання назвы краіны, фізічнай ліквідацыі творцаў нацыянальнае культуры, масавай міграцыі расейцаў... Болей »

Калекцыі Беларускага музею пачалі збірацца каля 1906 г. найперш Іванам Луцкевічам. Але да адкрыцця ў 1921-м ён не дажыў. У музеі захоўваліся ўнікальныя экспанаты, якіх няма ў сучасных беларускіх музеях, напрыклад кнігі Францыска Скарыны. Усё міжваеннае дваццацігоддзе Беларускі музей заставаўся цэнтрам... Болей »

Асаблівая форма гарадскога самакіравання, створаная ў саксонскім горадзе Магдэбург, з невядомых прычынаў зрабілася вельмі папулярная ў краінах Цэнтральна-Усходняй Еўропы. Яна рэгулявала ўсе праявы гарадскога жыцця – ад органаў кіравання да маёмасных справаў і крымінальных злачынстваў. У Беларусь пранікла... Болей »

Адметны еўрапейскі рэгіён, да якога належыць таксама Беларусь, фармаваўся цягам стагоддзяў як самая ўсходняя частка заходнееўрапейскай цывілізацыі. Складаўся з даўніх каралеўстваў – чэшскага, вугорскага, польскага – і Вялікага Княства Літоўскага. Цягам XVII–XVIII стст. быў паглынуты трыма вялікімі дзяржавамі... Болей »

З-за блізкасці да мяжы з БССР улады міжваеннай Польшчы перанеслі цэнтр Дзісненскага павета ў буйное мястэчка Глыбокае. Атрымаўшы добры імпульс да развіцця, Глыбокае даволі хутка пераўтварылася ў горад. А польская ўлада распачала тут саліднае будаўніцтва: для чыноўнікаў, якія прыбылі з Польшчы, узводзіліся... Болей »

Незвычайная гісторыя беларускае гімназіі ў міжваеннай Польшчы, сярэдняе беларускае школы, якая здолела пратрымацца 20 гадоў, не зважаючы на неспрыяльную палітыку ўладаў. Утрымалася адная з шасці, што існавалі ў Заходняй Беларусі. Амаль штодзённае змаганне за выжыванне, збіранне грошай усёю беларускаю... Болей »

Насуперак савецкім падручнікам Другая сусветная вайна для беларусаў пачалася не ў 1941-м, а ў 1939-м годзе. Далучэнне да БССР Заходняй Беларусі, кароткая гісторыя беларускай Віленшчыны, «першыя саветы», а таксама з’яднанне беларусаў у адным сталінскім канцлагеры – усё ўмясцілася ў кароткі верасень 1939... Болей »

Мястэчка на Браслаўшчыне з нейкай нямецкай назвай Германавічы, у старажытнасці звалася Ерманавічамі, а сёння знакамітае не толькі памяццю пра Язэпа Драздовіча, касцёлам XVIII ст. у стылі віленскага барока і класіцыстычным палацам паноў Шырынаў. Невялікае мястэчка, сённяшняя вёска Шаркаўшчынскага раёну... Болей »

Двухгадовая карпатлівая праца з дрэвам, жалезам, вяроўкамі і тканінай закончылася спускам на ваду рэканструяванага баявога судна вікінгаў Х ст. Апантаны старажытнай гісторыяй лекар-рэнтгенолаг патраціў мноства вольнага часу, сілаў і грошай, пераадолеў усе бюракратычныя перашкоды і цяпер гарадзенцы і... Болей »

Цэнтр племя дрыгавічоў ад пачатку (з ХІ ст.) быў абнесены моцнымі ўмацаваннямі ў некалькі лініяў. Па адной простай прычыне – яго заснавалі на беразе вялікай ракі – важнейшага еўрапейскага шляху, па якім плавалі не толькі мірныя купцы, але і шматлікія банды рабаўнікоў ды заваёўнікаў. А ў новы час рэчыцкі... Болей »