Пошук

Эталон гербу Пагоня стварыў мастак Яўген Кулік. Спачывае ён на Кальварыйскіх могілках у Менску. Кім ён быў? Што гэта за нязвыклае месца, дзе ён знайшоў вечны спачын? Кальварыйскія могілкі – самыя старыя ацалелыя клады Менску. Сёння гэта цэнтр гораду. І адно гэта выклікае пытанні. Напрыклад, чаму іх пашкадавалі... Болей »

Кастусь Каліноўскі – адзін з найбольш шанаваных беларускіх нацыянальных герояў. Шанаваных патрыётамі, але не дзяржавай. Улады Беларусі быццам не могуць вызначыць, як ставіцца да гэтае гістарычнае фігуры. Як ушаноўваецца памяць Каліноўскага на радзіме, высветліў Аляксандр Краўцэвіч. Кастусь Каліноўскі... Болей »

Асобнасць беларускага народа не выклікае сумневаў у этнографаў. Але расейскія ўлады ва ўсе часы прытрымліваліся іншага погляду на гэтае пытанне, адмаўляючы беларусам у праве на існавання. «Няма ніякіх беларусаў, няма ніякай Беларусі – ёсць рускія родам з паўночна-заходніх ускраін Расеі». Тых жа, хто... Болей »

Малы аграгарадок Камаі вылучаецца сярод падобных паселішчаў перш за ўсё грозным касцёлам-замкам XVII ст. з дзвюма вежамі, які мае зберагае шмат скарбаў і шмат таямніц. Яго чашападобныя байніцы калісьці глядзелі ва ўсе бакі для кругавой абароны. Такая абарончая святыня – не ўнікальны, але рэдкі помнік... Болей »

Грэка-каталіцтва або ўніяцтва магло стаць нацыянальнаю рэлігіяй Беларусі. Але замест гэтага яно амаль знікла. Украінцы выратавалі яго для беларусаў. Пра гісторыю гэтай канфесіі і яе значэнне для Беларусі – у новым выданні праграмы «Загадкі беларускай гісторыі». Гісторыя ўніяцтва ў Беларусі паказвае... Болей »

Беларускі нацыяналізм меў шмат агульных рысаў з нацыянальнымі рухамі іншых народаў Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. Натуральна, меў ён і свае адметнасці. Але галоўнае – ён быў паспяховы. Чым беларускі шлях да дзяржаўнасці падобны да шляху іншых народаў і чым адрозніваецца ад іх – разбіраўся доктар гістарычных... Болей »

Дзеячы беларускага нацыянальнага руху, якія жылі ў міжваеннай Польшчы, лічылі нацыянальную адукацыю вельмі важнай справай. Таму адразу пасля завяршэння савецка-польскай вайны яны арганізавалі Таварыства беларускай школы – ТБШ. Пра гісторыю ўзнікнення, дзейнасці і разгрому гэтае арганізацыі – у новым... Болей »

Чым для Беларусі была Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 года? Ці было так, што салдаты, сяляне і рабочыя разам знеслі буржуазную ўладу? Ці гэта быў вайсковы пераварот, калі бальшавікі, замест таго каб абаперціся на грамадзянскае насельніцтва, усталявалі сваю ўладу з дапамогаю салдацкага штыка? Лютаўская рэвалюцыя... Болей »

Велічны касцёл без даху і дзіўная царква яскравага сіняга колеру звяртаюць на сябе ўвагу ў Лыскава. Гэта мястэчка з багатай гісторыяй, а цяпер – вёска, якую цяжка знайсці на карце паміж Пружанамі ды Ваўкавыскам. Дастаткова прыгледзецца больш уважліва, і можна пабачыць тут таямнічыя сляды вялікіх падзеяў... Болей »

Прыехаўшы сёння ў Косава, можна наведаць дом-музей Тадэвуша Касцюшкі. У 2018 годзе перад домам урачыста адкрылі помнік гэтаму неафіцыйнаму герою Беларусі. Як жа атрымалася, што сядзіба Касцюшкаў стаіць і сёння, праз 200 гадоў? Чаму прарасейскі рэжым Лукашэнкі дазволіў паставіць помнік змагару за незалежнасць... Болей »

Вайсковыя могілкі ў Менску – месца супакаення беларусаў, якія па-рознаму пераадолелі супярэчлівасць паміж камуністычным і нацыянальным кірункам развіцця Беларусі. Многія з іх заплацілі за гэта сваім жыццём. Чаму і як памерлі гэтыя людзі – у новым выданні праграмы «Загадкі беларускай гісторыі». На Вайсковых... Болей »

Па тэрыторыі сучаснага Менску цякуць розныя рэкі і рачулкі, але сярод іх няма Менкі. Чаму назва гораду і гэтай ракі такія падобныя? Верагодна, адказ крыецца ў вёсцы з характэрнаю назваю Гарадзішча, што менш як за 10 кіламетраў ад мяжы сучаснага Менску. На тэрыторыі сучаснай вёскі Гарадзішча было вялікае... Болей »

У 1890 годзе гарадскім галавою Менску стаў 30-гадовы поўны сіл і энергіі граф Караль Ян Чапскі. Ён заўзята прыняўся мадэрнізаваць горад: з’явіўся грамадскі транспарт, электрастанцыя, тэлефон, тэатр, які пазней стане Купалаўскім, новыя шпіталі, прытулкі і г.д. Але сёння магіла гэтага чалавека ў маёнтку... Болей »

Мястэчка Варапаева пачыналася са шляхецкага фальварку. Але на пераломе ХІХ і ХХ ст. хутка пачало расці і амаль зрабілася раённым цэнтрам. Пра гэта сведчыць закінуты будынак райвыканкаму, перад якім у хмызняку стаіць забыты помнік Леніну. Найбольшую ролю ў гісторыі Варапаева, якая сягае XVІ ст., адыгралі... Болей »

Будынкі ў стылі сталінскага ампіру – візітоўка Менску. Але гэты стыль – своеасаблівы помнік Сталіну, таму не лішнім будзе паразважаць, што гэта для беларусаў – спадчына сталінізму ці частка нацыянальнай архітэктуры? Сталінскі ампір – пышны архітэктурны стыль, які Сталін выбраў для сваёй чырвонай імперыі.... Болей »

У Дунілавічах ёсць польскія вайсковыя могілкі. Але пахаваныя там не толькі польскія жаўнеры. Верагодна, там знайшлі супакой і кітайскія байцы. Што яны рабілі ў Дунілавічах і як загінулі – у новым выданні «Загадак беларускай гісторыі». Дунілавічы не раз апыналіся ў гушчы важных гістарычных падзеяў, як... Болей »

Цывілізацыі былі створаныя народамі, што перайшлі да аселага ладу жыцця і заняліся сельскай гаспадаркай. Роля сялянаў у гісторыі Беларусі была ў тым, што акурат яны збераглі тое галоўнае, вокал чаго ўзнікла сучасная краіна. Львіную долю гісторыі чалавецтва большасць людзей палявала на звяроў, лавіла... Болей »

Замест Стэфана Баторыя каралём Рэчы Паспалітае мог зрабіцца француз Генрых Валуа. Але літоўская шляхта паставіла жорсткія ўмовы, адна з якіх – свабода веравызнання падданых. Гэта была эпоха цярпімасці ў ВКЛ і час рэлігійных войнаў у Францыі. Вялікае Княства Літоўскае заўсёды было шматканфесійнаю дзяржаваю.... Болей »

Ці правільна думаць, што прыгонніцтва – змрочная з’ява цёмнай мінуўшчыны, якую беларусы забылі як страшны сон? Ці не сутыкнуліся нашыя дзядулі, бабулі і бацькі з прыгонам у СССР? А мы, у сучаснай Беларусі? Прыгонніцтва – гэта спосаб арганізацыі грамадства, для якога характэрна прымацаванне селяніна да... Болей »

Беларускія пратэсты 2020 г. паказалі, што беларусы не «народзец», а народ з пачуццем уласнай годнасці. Гэта было б немагчыма, калі б беларусы не здолелі з годнасцю прайсці праз усе выпрабаванні ХХ ст. Ворагі беларушчыны могуць бясконца казаць пра тое, што Беларусь атрымала незалежнасць выпадкова, як... Болей »