Уладзімір Хільмановіч: Мне было важна, каб даведнік меў агульнабеларускі характар

2025-03-02 21:41

:/:

Выйшаў з друку аўтарскі «Беларускі каляндарны энцыклапедычны даведнік на кожны дзень». Яго стваральнік – наш калега, журналіст, гісторык Уладзімір Хільмановіч. Фактычна на кожны дзень прыпадае старонка кніжкі.

Апрача гэтага ў выданні ёсць іменны паказнік для зручнасці шукання канкрэтных людзей. Праца над даведнікам ішла досыць доўга. Цэлы час даведнік папаўняўся. Апошнія даты датычаць 2024 года.

Уладзімір Хільмановіч: Гэтае выданне другое, можна сказаць, пашыранае, папоўненае. Першая версія была выдадзена ў 2008 годзе пры дапамозе Згуртавання беларусаў свету “Бацькаўшчына”. Шмат якія даты былі канкрэтызаваныя і дапоўненыя. Шмат з’явілася новых асобаў. І, што цікава, так атрымалася, што асноўная частка кнігі складаецца з 365 старонак. У сярэднім на кожны дзень па старонцы атрымліваецца. Хоць пэўныя дні больш датаў, іншыя дні – менш датаў.

РР: Гэта ёсць даты, калі хтосьці нарадзіўся, хтосьці памёр, або штосьці здарылася. Напрыклад, “2-га студзеня ў Чыкага памёр Уладзімір Тарасэвіч – рэлігійны, грамадскі дзеяч беларускага замежжа”.

Уладзімір Хільмановіч: Мне было важна прывязаць людзей да мясцінаў, таму я максімальна поўна стараўся падаваць у гэтым даведніку месцы нараджэння, месцы смерці і нават месцы пахавання. Не ўсіх людзей ўдалося адшукаць. Я карыстаўся шматлікімі энцыклапедыямі, шматлікімі інтэрнэтнымі матэрыяламі цягам гэтых гадоў. Кароткія самыя звесткі, але менавіта прывязка да канкрэтнай мясцовасці. Для мяне было вельмі важна ўвесці ў агульнабеларускі кантэкст нашых эмігрантаў, якія жылі і тварылі ў замежжы. А таксама ўвесці ў кантэкст беларусаў Падляшша – асобаў і падзеі пэўныя, якія тут адбываліся, у агульнабеларускі кантэкст. Для мяне асабіста гэта было вельмі важна, каб гэты даведнік меў агульнабеларускі характар. Не тое, што ён замыкаўся на межах Рэспублікі Беларусь тэрытарыяльна, а шырэй, пачынаючы ад Полацкай зямлі праз ВКЛ, праз Рэч Паспалітую і праз нейкія падзеі і асобы беларускай эміграцыі і таксама тых людзей, якія на этнічных беларускіх землях пражывалі і тварылі на беларускай мове, у беларускай культуры. Пагэтаму ён такі агульнабеларускі.

РР: І не толькі даты смерці, але і даты нараджэння: “2 студзеня 1932 года. У вёсцы Відава каля Бельска-Падляшскага нарадзіўся Васіль Белаказовіч – беларускі навуковец, літаратуразнавец, славіст. 2 студзеня 1981 года ў Менску заснаванае выдавецтва для дзяцей “Юнацтва”.

Уладзімір Хільмановіч: Так, я стараўся падаваць даты нараджэння, даты смерці выдатных людзей, якія зрабілі свой унёсак у беларускую культуру, і падзеі. Падзеі не толькі пазітыўныя, але і трагічныя, падзеі з войнаў розных часоў. Думаю, што гэты даведнік будзе прыдатны шырокаму колу: тым, хто працуе ў бібліятэках, і журналістам, і краязнаўцам. І ён паслужыць можа быць такім штуршком для таго, каб ушаноўваць тых людзей, якія не ўшанаваныя. А неўшанаваных вельмі шмат, вялікая колькасць беларускіх дзеячаў. На жаль, гэты даведнік пакуль не мае шанцаў патрапіць у беларускія бібліятэкі, але прынамсі, тут, за мяжой, дзеячы беларускай культуры, журналісты, людзі, якія цікавяцца нашай гісторыяй і культурай, яны змогуць скарыстацца гэтым даведнікам.

Кніжка выдадзена дзякуючы падтрымцы «Стыпендыі Адраджэння» і штотыднёвіка беларусаў Польшчы «Ніва».

Цалкам гутарку слухайце ў далучаным файле.

Юрка Ляшчынскі, Беларускае Радыё Рацыя

Крыніца: Беларускае Радыё Рацыя

Камунікат.org – Беларуская Інтэрнэт-Бібліятэка

Пры выкарыстаньні матэрыялаў у друку спасылка на крыніцу інфармацыі абавязковая.
Пры выкарыстаньні матэрыялаў у Інтэрнэце прамая гіпэрспасылка на Kamunikat.org абавязковая.
Ідэя сайту Яраслаў Іванюк