Пошук

Цьмяныя пачаткі горада над ракой Віліяй праясняюцца ўжо праз аналогію з іншымі старажытнымі гарадамі, назвы якіх сугучныя мясцовым рэчкам.Полацак над Палатой, Віцебск над Віцьбай, Слуцак над Случчу і… даўнейшая Вільня а цяперашні Вільнюс над рэчкай Вільняй. Археалагічныя раскопкі пацвердзілі, што першым... Болей »

Помнікі на плошчах і вуліцах гарадоў – выраз і праява гістарычнай памяці народа. У Рэспубліцы Беларусь цяжка разабрацца, якую гістарычную памяць захоўвае дзяржаўная ўлада. Зберагаюцца савецкія помнікі і ставяцца новыя савецкім і царскім дзеячам. Беларускія патрыёты збіраюць грошы і дабіваюцца ўсталявання... Болей »

Яўхім Храптовіч ды ягоныя нашчадкі пераўтварылі шараговае беларускае мястэчка ў цэнтр асветы і ўзорнага сельскагаспадарчага прадпрыемства. Знакамітую бібліятэку ў Першую сусветную вайну эвакуявалі ў Кіеў, але ацалелі шмат якія сядзібныя будынкі, у тым ліку вялікі гаспадарчы двор, збудаваны выбітнымі... Болей »

Больш чым двухтысячагадовую гісторыю Полацку немагчыма адправіць у нябыт. Як бы таго ні хацелася расейскім, савецкім, а потым і лукашэнкаўскім уладам, яна ўвесь час прабіваецца на паверхню грамадскага жыцця. Праз артэфакты з культурнага слоя, праз помнікі выбітным палачанам, праз больш чым дзясятак музеяў... Болей »

Беларускі баярскі род Сапегаў здолеў выбіцца ў буйныя магнаты даволі позна, пачынаючы ад знакамітага Льва, які сваёй бліскучай кар’ерай даў пачатак далейшаму яго росквіту. Сапегі здабылі агромністыя зямельныя ўладанні, займалі галоўныя пасады ў Вялікім Княстве Літоўскім. А гэта вымагала сталага побыту... Болей »

Кляштары ордэну святой Брыгіты – вялікая рэдкасць у Беларусі, іх было ўсяго два, а неўзабаве застаўся адзін – гарадзенскі. Шчаслівым лёсам ён ацалеў і выдатна захаваўся да нашых дзён, хоць, зразумела, пры савецкай уладзе манашак выселілі. Ацалелі не толькі муры касцёла і кляштара ды ўнікальны драўляны... Болей »

Гарачыя спрэчкі пра сапраўдную Літву амаль штодня праходзяць у інтэрнэт – прасторы, у іх удзельнічаюць самыя розныя людзі, галоўным чынам, аматары гісторыі і рэдка калі прафесійныя гісторыкі. Між тым за апошнія два стагоддзі даследчыкі выдзелілі некалькі значэнняў тэрміна Літва і дакладна акрэслілі межы... Болей »

Пагорак каля вёскі Беразавец побач з Карэлічамі (Гарадзенская вобласць) мясцовы люд называе замкам Кміты. І гэта той рэдкі выпадак, калі народная памяць аказалася дакладнай. Бо гісторыкі выявілі ў архіўных крыніцах, што тут у пачатку XVII ст. сапраўды знаходзілася ўладанне пана Рыгора Кміты. Па інвентарах... Болей »

Якою мае быць беларуская нацыянальная ідэя, пра што так шмат гавораць чыноўнікі ды ідэолагі беларускага рэжыму? Як з беларускаю нацыянальнай ідэяй згаджаецца афіцыйнае праслаўленне нямецка -савецкай вайны 1941 – 1945 гадоў, у якой Беларусь зазнала найвялікшыя страты? Ці звязанае з нацыянальнай ідэяй... Болей »

Беларуская кніга мае адну з самых старажытных традыцый у свеце. Яна перажывала як часы бурлівага росквіту, асабліва ў XVI – пачатку XVII ст., так і поўнага заняпаду ў перыяд контррэфармацыі, а потым панавання Расейскай імперыі. Адраджэнне беларускага кнігадруку ў XX ст. было перарванае сталінскімі расстрэламі... Болей »

Горад над Вяллёю, заснаваны полацкімі крывічамі, на некалькі стагоддзяў зрабіўся сталіцаю буйной еўрапейскае дзяржавы. А ў пачатку ХХ ст. ператварыўся ў галоўны цэнтр беларускага нацыянальнага руху, якім заставаўся і ўвесь міжваенны час. Сённяшняя сталіца Рэспублікі Літва – Вільня – аддзеленая ад Беларусі... Болей »

Манаскі ордэн каталіцкага касцёлу, створаны адмыслова для адукацыі ды выхавання моладзі розных слаёў грамадства, з XVIII ст. закараніўся ў беларускім Шчучыне. Атрымаўшы шчодрыя ахвяраванні ад мясцовай магнатэрыі, айцы-піяры стварылі выдатную школу – калегіум, які паспяхова канкураваў з адукацыйнымі ўстановамі... Болей »

Чалавек-інстытуцыя ці тыповы каралеўскі чыноўнік? Дзяржаўны дзеяч ці апантаны кар’ерыст? Эканаміст-рэфарматар ці самадур-прыгоннік? Усё гэта – характарыстыкі аднае асобы – Антонія Тызэнгаўза. Пратэжэ караля Станіслава Аўгуста, міністр фінансаў і каралеўскі аканом, маючы ў распараджэнні агромністыя сродкі... Болей »

Вільня як адміністрацыйны цэнтр Паўночна-Заходняга краю Расейскай імперыі ў складзе трох губерняў: Віленскай, Гарадзенскай і Ковенскай – стала цэнтрам беларускага нацыянальнага руху ХХ ст. Кастусь Каліноўскі, Янка Купала, Іван і Антон Луцкевічы, беларускія газеты, тэатры музеі, храмы, магілы. Тое ж працягнулася... Болей »

Мастак, навуковец, настаўнік, творца беларускага космасу Язэп Драздовіч усё жыццё вандраваў, але ўсе ягоныя падарожжы кіраваліся сцежкамі роднага краю. Ён стварыў серыю неверагодна цікавых і таямнічых касмічных твораў. Распісваў людзям дываны ды шафы дзеля ўдзячнасці за прытулак і кавалак хлеба. Прызямліўся... Болей »

Капаны-перакапаны археолагамі Мірскі замак, здавалася б, ужо ніякіх таямніцаў не абяцае. Але не, трохі воддаль за капліцаю пахавальняй апошніх уладальнікаў ізноў нешта трапляецца, ды такое, што прымушае капаць далей. І ў выніку даволі істотна змяняць нашыя ўяўленні пра тапаграфію замкавае ваколіцы ды... Болей »

Даўняя публіцыстычная плынь, узнікшая пад панаваннем царскай Расеі, ставіла сваёй мэтай даказаць адвечную прыналежнасць беларусаў да «русскага племені». Этнічныя асаблівасці беларускага народа тлумачыла згубным уплывам палякаў і ксяндзоў. Найноўшае адраджэнне заходнерусізма ў Беларусі адбылося пад уладай... Болей »

У сярэднявечнай Беларусі стагоддзямі складвалася ўнікальная рэлігійная сітуацыя. Спачатку ў VI–VII стст. на яе тэрыторыі сустрэліся славянскія каланісты-язычнікі з тутэйшымі язычнікамі-балтамі. З канца X ст. з асяродкаў у Полацку і Тураве паступова пачало распаўсюджвацца хрысціянства паводле візантыйскага... Болей »

Раённы цэнтр Віцебскай вобласці, горад, які пераняў ролю галоўнага гораду павету ад старажытнае Дзісны. Даўняе прыватнае мястэчка, падзеленае паміж двума ўладальнікамі, сёння мае два гістарычныя цэнтры. Адметнасці Глыбокага – гораду над азёрамі – не толькі прыродныя, але і архітэктурныя: у помніках віленскага... Болей »

На перадпраглядзе: Антоні Тызенгауз (1733-1785) на фоне Горадні з ілюстрацыі 1860-х гадоў аўтарства Напалеона Орды. Калаж з выкарыстаннем выяваў з wikipedia.org Цэласны архітэктурны ансамбль калісьці на ўскраіне, а сёння ў цэнтры Горадні матэрыяльнае ўвасабленне буйнога гаспадарчага эксперыменту XVIII... Болей »