Лёк
Януш Андрэа Сафі
Панядзелак
Назаўтра ў той самы час матылёк сапраўды прыляцеў, падняў крыло на прывітанне і ўтульна прыстроіўся ў мяне на калене.
-- Хочаш паслухаць пра панядзелак?
-- Панядзелак? -- здзіўлена перапыталася я.
-- Так, уся гісторыя прабегла за тыдзень. Ведаеш, у нас, насякомых, дзень намно-о-о-ога даўжэйшы, чым у вас. -- Ён зрабіў шырокі жэст двума пярэднімі лапкамі. -- А тыдзень, гэта ў многіх з нас намнога даўжэй за цэлае жыццё.
-- Ну, тады я гатовая слухаць цэлы тыдзень.
Лёк аж падскочыў.
-- О, гэтага я заўсёды хацеў. Каб нехта выслухаў усю маю гісторыю да канца! – І яго шчочкі пачырванелі. -- Ну, дык вось. На чым гэта я быў спыніўся? Ага, на кучы, у якую я прызямліўся, і выбуху рогату, які адбіўся ў маіх вушах разам са словамі: “раз, два, тры – раз, два, тры – на тры чвэрці такту -- у гаўно!”
І сказаць не магу, як мне было брыдка. Калі пасля я адважыўся зірнуць, вачам не паверыў. Перад мною стаяў высокі дужы жук. Але стаяў неяк скасабочана. А можа, гэта я пазіраў скоса. Альбо зямля нахілілася, альбо ж сам жук.
Мабыць, я глядзеўся так дурнавата, што ён не мог стрымацца ад смеху. Аж пасля нават брыкнуўся на спіну і затрапятаў лапкамі.
Так, я быў смешны, аж проста такі, што хоць бяры ды памірай, так сказаць. Нічога, ну проста анічагуткі не мог зрабіць правільна. Слёзы паліліся ракою, я тхімкаў, я румзаў.
Магу сказаць, калі так па-сапраўднаму плачаш першы раз, уголас, вядома, дык не стрымаешся, няма на слёзы ўправы. Цэлыя патокі ліліся з вачэй маіх.Так, але на чым гэта я спыніўся?--
Ага, я мусіла нарэшце ўзяць сябе ў рукі, бо на маім калене стаяў жук і нейкае рады трэба было даць і яму. І тады я зразумела, што ў яго не ў парадку – у яго было толькі пяць лапак. Не было правай пярэдняй.
-- Зрэшты, яго завуць Скарбі, у яго шырокія плечы, вялікая галава і рагавое адзенне, такое бліскучае, сінявата-начное, што на ім аж як бы люструюцца зоркі. Яго смех развярэдлівы, заразлівы, як адзёр, а голас можа грымець, чыста гром. Часам ён нахіляе галаву і плячо на тое месца, дзе была лапка. Ён называе гэта “захінуць больку” і кажа, што гэта няма ладу якая палёгка. Але прабачце, я ўхіліўся.
Як толькі Скарбі падняўся на лапкі, ён нагнуў маю галаву злёгку ўніз, выцягнуў з-пад крыла лісток і выцер мне лоб, бесперастанку пры гэтым прыгаворваючы. “А дзеткі ж мае, а дзеткі ж мае, і як табе гэта аж так прыпала. Але будзем спадзявацца, загнаення не будзе”.
Нічога такога мілага ніко-о-олі ніхто мне не казаў і не рабіў. Я быў так замілаваны, што на вочы зноў набеглі слёзы.
“Што такое? Вельмі баліць?”
“Не, не”, -- мармытаў я.
“Гэта таму, што ты такі чуллівы. А я смеху варты, няўклюдзіна такі, увесь нейкі лішні. І наогул. Я не хацеў больш нічога адчуваць. А цяпер я толькі плачу і плачу, я больш не магу. Канечне, я проста ненармальны альбо зусім звар’яцеў, а што дзіўны, дык дзіўны і так і гэтак. Глянь толькі на мяне. Ах, лепш бы мне памерці.”
Скарбі наморшчыў лоб. Але ягоная рэакцыя ў пэўнай ступені агаломшыла мяне:
“Паслухай, ці не мог бы ты крыху пачакаць? Я добра скарыстаўся б з тваёй дапамогі. Ты ж бачыш, я пакалечаны. У мяне няма адной лапкі. Замест шароў я магу толькі паварочваць яйкі. Не магу іх качаць, не магу такім чынам зрабіць сабе запасаў на зіму. Думаю, калі ў цябе наўме няма нічога лепшага, ты мог бы дапамагчы мне ў фармаванні шарыкаў і перакочваць іх, а я пераносіў бы цябе на абеды з кветкі на кветку.”
Гэтага я не разумеў. “Як гэта ты мог бы падняць мяне на кветку?”
“Ну, вельмі проста, бо ты ж без вусікаў, дык і без арыентацыі. Скажу табе са свайго вопытку, без пеленгацыі нічога не выйдзе. Нуль інстынкту, скажу я табе. Любая птушка схопіць цябе злёту, ты і ўвінуцца як след не паспееш. Сёння гэта называецца “выжыць”.
Такім дурным я сябе яшчэ ніколі не адчуваў. Уяві сабе, я думаў, адарві мне вусік, і я не пачую болю. Зусім не разбіраўся ў гэтых рэчах. --
Лёк крыху памаўчаў, здавалася, усё яшчэ пад уладай апошняй думкі. Нарэшце дадаў:
-- І я застаўся са Скарбі, бо яму патрэбна была дапамога, -- а пасля спытаўся ў мяне:-- Ты зразумела?
Я паціснула плячыма:
-- Здаецца, зразумела. Але ўсё яшчэ далёка не ўпэўненая.
Замест тлумачэння паследавала развітанне:
-- Тады да заўтрага, добра? Мне цяпер пара па пільнай патрэбе. Значыцца, у гэта самы час?
Калі я гукнула яму наўздагон: “О’кей. Дык жа будзь асцярожны, пільнуйся!”, мне ўжо здавалася абсалютна нармальным гутарыць з матыльком.