Адзінае на патрэбу
Бандарук Канстанцін
„Лепш пазьней чымсьці ніколі”
(Мацьв. 21, 28-31)
Усіх людзей на сьвеце можна падзяліць на тры катэгорыі: на тых, якія шмат гавораць, але мала або нічога ня робяць; на тых, якія і гавораць і робяць; і тых, што нічога не гавораць, але затое спакойна і плённа працуюць. Адсюль варта задаць сабе пытаньне: да якой групы мы належым або хацелі-б належаць?
Дзьве вельмі розныя пазыцыі падкрэсьліў Хрыстос у прытчы пра двух сыноў гаспадара. У адказ на загад бацькі адзін з сыноў адказаў „не хачу”. Потым, мабыць, убачыўшы, што наагул няма каму працаваць, бяз энтузіязму, але з пачуцьця адказнасьці за бацькаву маёмасьць, усё-такі пайшоў. Другі сын наадварот: без ваганьня згадзіўся выканаць загад. Аднак праўдападобна ўсьведаміў, што на полі гарачыня, кошыкі зь вінаградам цяжкія, праца няўдзячная і аднастайная і ў выніку не пайшоў.
У кожным з двух сыноў мы можам убачыць сябе. Многія вернікі нагадваюць сына, які абяцаў, але ня выканаў. Мы ня раз сказалі „так”, калі ішлі ў школу, паступалі на працу або жаніліся. Потым, аднак, уцякалі з урокаў, занядбоўвалі свае абавязкі, бо праца нецікавая, а грошы малыя, або жонка, якой абяцалі любоў і вернасьць, надакучыла і перастала нас цікавіць. На некаторы час такая тактыка ахвотнага абяцаньня можа прынесьці дывідэнды, удзячнасьць і рэпутацыю добрага, паслужлівага чалавека, але такая дыпляматычная гульня кароткатрывалая. У рэлігійным пляне, вуснамі нашых хросных бацькоў мы згадзіліся працаваць у вінаградніку, значыць, у Царкве. Потым ня раз казалі „так”, абяцаючы выправіць сваё жыцьцё пасьля споведзі, або засаромленыя сваімі ўчынкамі, але хутка вярталіся да старой практыкі. Вельмі часта гэтае „так” бывае шырмай для адмовы і робіць з нас крывадушнікаў, якія нібыта гатовы выканаць любую Божую волю, аднак на самай справе шукаюць выкруту і апраўданьня, якія зьнялі-б зь іх гэты абавязак. Вернікам увесь час пагражае небясьпека псыхалёгіі прывілеяванасьці, аўтаматычнага збаўленьня, якое нібыта належыцца нам за сам факт, што лічымся хрысьціянамі. Гэта сур’ёзная небясьпека, бо калі перастаем умацоўваць „нашае пакліканьне і выбар” (2 Пятр. 1, 10) дык і да нас можна будзе суаднесьці словы Хрыста: „Мытнікі і распусьніцы ўваходзяць перад вамі ў Царства Нябеснае” (Мацьв. 21, 32). Непасьлядоўнасьць, невыкананае абяцаньне ў канчатковым выніку вядзе да пройгрышу так у пляне звычайных міжчалавечых зносінаў, як і вечнасьці.
Паводзіны сына, які хаця і не адразу, але ўсё-такі выканаў загад, значна лепшыя і больш годныя перайманьня, бо дзеяньні важнейшыя за словы. У жыцьці мы наслухаліся абяцаньняў многіх людзей, якія сьпярша падбадзёрылі і разбудзілі ў нас надзею, ад чаго потым было толькі большае расчараваньне. „Калі ты абяцаў, не адкладвай выкананьня... голас неразумнага ад многасьці словаў... а ты, як абяцаў, так і выканай... бо лепш, каб ты наагул не абяцаў, чымсьці абяцаў і ня споўніў”, — сказана ў Сьвятым Пісаньні (Экл. 5, 3-5). Хрыстос выразна заявіў, што „па пладах іхніх пазнаеце іх. Ня кожны, хто кажа Мне: «Госпадзе, Госпадзе!» увойдзе ў Царства Нябеснае, а той, хто выконвае волю Айца Майго, Які ў нябёсах” (Мацьв. 7, 20-21). Абяцаньні вельмі часта бываюць пустыя і, мабыць, таму ў японцаў існуе пагаворка: „За абяцаньне ня дзякуюць”. З другога боку, і гэта мае дачыненьне да евангельскага сына, бо нездарма таксама кажуць: „Лепш зрабіць пазьней, чымсьці ніколі”. Калі мы нечага ня выканалі сёньня, трэба гэта зрабіць прынамсі заўтра. Непаслухмяны сын нагадвае многіх сучасных людзей: незалежных, фанабэрыстых, напышлівых, незадаволеных усім, якія ўсё крытыкуюць і не прызнаюць аўтарытэту бацькоў, начальнікаў або Царквы. Аднак гэтыя людзі маюць адну істотную рысу: яны могуць свае паводзіны перадумаць, зьмяніць іх, шкадаваць аб дапушчанай памылцы. Гэта людзі, якія ўмеюць цьвяроза думаць, якія ўсьведамляюць сабе, што перадумовай збаўленьня зьяўляецца ня пыха і самаўпэўненасьць, але пакора. У іх ёсьць пачуцьцё абавязку, яны не раскідваюцца абяцаньнямі, якія нічога не каштуюць. У выніку яны марудна і паступова зь лягеру ўпартай апазыцыі ўсё-такі зьвяртаюцца да Бога і пераходзяць у лягер Ягоных прыхільнікаў.
Прытча пра двух сыноў супадае зь іншай — пра пакліканьне гаспадаром работнікаў у вінаграднік (Мацьв. 20, 1-16). Гаспадар, значыць Бог, усім абяцаў аднолькавую ўзнагароду — Царства Нябеснае, хаця работнікі пачалі працу не ў адну пару. Неаднойчы чалавек мусіць шмат перанесьці, перадумаць і перажыць, і толькі пад вечар прыйсьці да высновы, да якой іншыя прыйшлі зранку. Галоўнае, што Бог прымае зробленае дзеля Яго ў любы час і таму „лепш зрабіць пазьней, чымсьці ніколі”.