Адзінае на патрэбу
Бандарук Канстанцін
„Люд... убачыў вялікае сьвятло”
(Мацьв. 4, 12-17)
Чытаньне з 4-га разьдзелу Евангельля паводле Мацьвея абвяшчае вялікае сьвятло і невыказную радасьць. Хрыстос, прыйшоўшы на сьвет, прынёс людзям ня толькі дараваньне грахоў, але такcама сьвятло і радасьць. Такім чынам зьдзейсьнілася чарговае Божае абяцаньне са Старога Запавету. Прарок Ісая зьвяртаецца да галілеянаў, якіх у 732 годзе асырыйскі цар вёў у палон. Народ ішоў зьняволены і прыгнечаны да краіны сваёй ссылкі, ішоў у роспачы, быццам у цемры. І яму прарок прадказвае неспадзяванае сьвятло, канец няволі, радаснае вяртаньне на Радзіму: „Люд, што хадзіў у цемры, убачыў сьвятло вялікае і тым, што сядзелі ў краіне і цяні сьмерці, зазьзяла сьвятло... яны радаваліся перад Табою, як радуюцца ў жніво, як весяляцца ў часе падзелу здабытку” (Іс. 9, 2-3).
Гэта таксама абяцаньне ўсяму чалавецтву, якое стогне, жывучы пад ярмом зла і ў няволі грэху, людзям згорбленым пад ярмом уласных выпрабаваньняў.
Неўзабаве пасьля свайго хрышчэньня Хрыстос прыбыў у Капернаум у Галілеі, адкуль некалі яўрэяў вывезьлі ў палон. Прысутнасьць Хрыста менавіта ў гэтым месцы была для Евангеліста відавочным зьдзяйсьненьнем старадаўняга прароцтва . „Я — сьвятло сьвету” (Яан. 8, 12), — кажа Ён пра Сябе. Што азначае сьвятло? Гэта „дарога, праўда і перш за ўсё жыцьцё”. Хрыстос зьяўляецца дарогай і праўдай, значыць, гарантам дасягненьня мэты і спадарожнікам, адзіным, хто можа прывесьці да Бога. „Ніхто не прыходзіць да Айца інакш як толькі празь Мяне” (Яан. 14,6). З гэтай прычыны Ён таксама жыцьцё і канец зямнога пілігрымсттва, узанагарода і мэта людзкога існаваньня. Ён вызваляе нас з абдымкаў сьмерці. Сьвятло заўсёды асацыюецца з жыцьцём: пра нованароджанае дзіцё гаворыцца, што ўбачыла сьвятло. Хрыстос спалучае гэтыя дзьве каштоўнасьці і кажа пра Сябе: „Хто ідзе за Мною, будзе мець сьвятло жыцьця” (Яан. 8, 12).
Хрыстос зьяўляецца таксама радасьцяй. Калі нарадзіўся, быў аб’яўлены як „вялікая радасьць, якая будзе ўсім людзям” (Лук. 2, 10). Сэнс Ягонага жыцьця, мабыць, заключаецца ў словах выказаных незадоўга да сьмерці: „Каб радасьць Мая была ў вас і каб радасьць ваша была поўнай” (Яан. 15, 11; 16, 24). Само слова „Евангельле” азначае „добрую навіну”, якая таксама асацыюецца з радасьцяй. „Я прыйшоў, каб прынесьці жыцьцё”, — кажа Ісус (Яан. 10, 10). Радасьць — гэта нішто іншае як жыцьцё і прытым — паўната жыцьця.
Радасьць павінна квітнець усюды там, дзе пашыраецца Евангельле, нават калі-б яна мела быць „перапоўненая няшчасьцем” (параўнай: 2 Кар. 7, 4). Радасьць зьяўляецца прыкметай таго, што ў верніку жыве Сьвяты Дух, які ахвяроўвае „любоў, радасьць і мір” (Гал. 5, 22). Бязбожны сьвет кідае нам выклік ці самі ўмеем радавацца і ці іншых умеем учыніць такімі. Гэта выклік спрадвечны, як сама вера ў Бога. Ужо прарок Ісая некалькі стагодзьдзяў перад Хрыстом заўважыў гэты выклік кінуты паганцамі: „Сказалі браты вашы, якія вас ненавідзяць: пакажыце нам радасьць вашу” (Іс. 66, 5).
Чаму-ж тады не заўсёды бываем радаснымі? Мабыць таму, што словы Евангельля яшчэ не дайшлі да нашых сэрцаў. Мы далей нагадваем тыя сумныя натоўпы, якія згорбленыя накіроўваліся ў палон. Падчас нядзельнай Сьвятой Літургіі ў нас павінна наступіць тая зьмена, пра якую гаворыць прарок Ісая. Прыходзячы ў храм, мы часткова нагадваем тых паняволеных, стомленых і заплаканых галілеянаў. Нас прыгнятаюць штодзённыя турботы і хваляваньні: мы ня ў змозе разьвязаць сваіх будзённых праблемаў і гатовы апусьціць рукі. Аднак менавіта храм зьяўляецца той лячэбніцай, якой заўсёды маем магчымасьць пакарыстацца. Пакідаючы храм, падмацаваныя Словам Божым, Споведзьдзю і Сьвятым Прычасьцем, мы павінны нагадваць тых, што з радасьцяй вяртаюцца са жніва, нясучы ў руках снапы (Пс. 126, 6). Трэба нам быць як тыя людзі, „якія напоўнілі сэрцы радасьцяй”, каб несьці яе сьвету як доказ зьдзейсьненага Хрыстом выкупленьня. Памятайма заўсёды аб цудоўным тэксьце Сьвятога Пісаньня: „Радасьць у Госпадзе вашым падмацаваньнем” (Неем. 8, 10). Таксама і сёньня наша моц перакананьня ў дачыненьні да сучаснага сьвету павінна асноўвацца на радасьці, якая плыве са слоў Гасподніх.