![]() |
![]() |
Этнічна-канфесійная сітуацыя ў Вялікім Княстве Літоўскім да другой паловы XVI ст. характарызавалася своеасаблівай раўнавагай сіл паміж насельніцтвам балцкага паходжання, якое ў асноўным захоўвала традыцыйныя, дахрысціянскія вераванні, і праваслаўнымі русінамі, якія – па меры пашырэння межаў дзяржавы на ўсход – пачыналі складаць пераважную большасць яе насельніцтва. Болей »
Пасля таго як частка іерархаў і вернікаў праваслаўнай Кіеўскай мітраполіі ў 1596 г. прынялі Брэсцкую унію, новаўтвораная грэка-каталіцкая царква сутыкнулася з праблемай арганізацыі сваёй унутранай структуры. Праваслаўнае духавенства і вернікі, перайшоўшы пад юрысдыкцыю папы рымскага, не хацелі займацца ўтварэннем новай структуры з нуля, бо гэта супярэчыла б самой ідэі уніі. А таму лагічным рашэннем было захаваць арганізацыйную структуру... Болей »
Аршанская бітва 1514 г., стаўшы рэзанансавай падзеяй сваёй эпохі, была вядомая ў Вялікім Княстве Літоўскім як “Вялікай бітва”. Заняла яна і прыкметнае месца ў нацыянальным гістарычным дыскурсе суверэннай Беларусі пачатку 90-х г. XX ст. Бітва пад Оршай выкарыстоўвалася як прыклад паспяховага змагання беларусаў супраць замежнай агрэсіі нароўні з бітвай Грунвальдскай. На сённяшні дзень, аднак, афіцыйная гістарычная палітыка па зразумелых п... Болей »
У тлумачэннях ідэі Масква — трэці Рым, што ўзнікла ў часы Сярэднявечча, да гэтага часу мала ўвагі аддаецца літоўскаму фактару, або фактару Вялікага Княства Літоўскага. Дзяржаўная ідэалогія Вялікага Княства Маскоўскага ў XV–XVI ст. абапіралася на даўнія гістарычна абумоўленыя адносіны не толькі з Канстанцінопалем, Рымам, Святой Рымскай імперыяй, але і з суседняй Літвой, якая валодала сталіцай „усяе Русі“ Кіевам. Ідэю пераносу імперыі, як... Болей »
Наша гістарычная літаратура аддала нямала ўвагі праблеме навучання выхадцаў з беларускіх земляў Вялікага Княства Літоўскага за мяжой. Прыблізна такая ж сітуацыя назіраецца і ў гістарыяграфіях суседніх краін. Тамтэйшыя даследчыкі таксама прыклалі шмат намаганняў, высвятляючы розныя аспекты атрымання вышэйшай адукацыі мясцовымі ўраджэнцамі за мяжой у часы, калі сваіх вышэйшых навучальных устаноў у гэтых краінах не было. Ды нават калі такі... Болей »
Патрэба ў размове аб прафесійных хваробах і клопатах нашай гістарычнай навукі наспела даўным-даўно. Хоць у афіцыйных дакладах і публікацыях, як спецыяльных, так і прынагодных, сітуацыя ў сучаснай гістарыяграфіі Беларусі ацэньваецца наўздзіў пазітыўна, у кожнага, хто сам належыць да супольнасці акадэмічных гісторыкаў, бачыць усё знутры і параўноўвае, яна не магла не выклікаць непакою. Болей »
Эліты Вялікага Княства Літоўскага доўгі час не пагаджаліся з далучэннем Валыні і Кіеўшчыны да Кароны, што цягнула за сабой адну з істотных прычын „унійных спрэчак”. Паўстае пытанне, у якой ступені гэтая з’ява вынікала з матэрыяльных інтарэсаў магнацкіх родаў Вялікага Княства Літоўскага, і ў якой была праявай націску на палітычнай канцэпцыі тэрытарыяльнай непадзельнасці. Каб высветліць дадзеныя аспекты, разгледзім абсяг інтарэсаў літоўск... Болей »
* Анішчанка Яўген, Ваеннае забеспячэнне Расіяй другога падзелу Рэчы Паспалітай * Бабятыньскі Конрад, Кар'ера і вайсковая дзейнасць гегмана ВКЛ Міхала Казіміра Паца * Віцько Дзмітры, Спробы рэспубліканцаў дамагчыся ўлады над войскам ВКЛ у 1697-1698 г. * Карев Дмитрий В., Белорусская и украинская историография конца XVIII — начала 20-х гг. XX в. * КАСАЖЭЦКІ КШЫШТАФ, Стаўленне шляхты ВКЛ да глведскага і маскоўскага пана... Болей »
Рэдакцыя Беларускага Гістарычнага Агляду прапануе чытачам першае асобнае выданне паказніка матэрыялаў, апублікаваных у часопісе з 1994 па 2005 г. (тамы І-ХІІ). У яго ўвайшлі тры папярэднія паказнікі, якімі былі ахоплены публікацыі часопіса да VІІІ тома ўключна, а таксама змест наступных чатырох тамоў. У адрозненне ад папярэдніх паказнікаў, якія апісвалі змест па алфавіту з захаваннем рубрык кожнага нумара, у гэтым выданні матэрыялы ўсіх... Болей »
** Артыкулы * Генадзь Сагановiч. Полацк і нямецкая калонія на Дзвіне * Васіль Варонін. Палітычны лад Полацкага ваяводства ў першай палове XVI ст. * Гартмут Рус. СД у Баранавічах (1941-1943) ** Паведамленні * Васіль Пуцко. Ілюмінацыя Тураўскага Евангелля * Алесь Смалянчук. Дзённiк Мiхала Ромера як крынiца па гiсторыi Беларусi пачатку ХХ ст. * Алесь Сімакоў. "Iндзейская вайна" Тадэвуша Касцюшкi ** Пераклады * Джойс Эплбай. Сіла гістор... Болей »